Onderzoek naar vleermuis bij isolatie woningen blijft verplicht

Spouwmuren mogen pas geïsoleerd worden na grondig onderzoek of er vleermuizen aanwezig zijn. Het gebruik van een camera om in de ruimte tussen de muur te kijken, is niet voldoende volgens de uitspraak van de Raad van State in een zaak tussen isolatiebedrijf IsoSun en het provinciebestuur van Utrecht. Deze uitspraak kan flinke gevolgen hebben voor de werkwijze van de hele branche en het tempo waarin huizen in Nederland worden na-geïsoleerd.

In 2019 had de provincie het bedrijf IsoSun een dwangsom opgelegd en geëist dat er ecologisch onderzoek werd uitgevoerd naar vleermuizen. Hoewel het bedrijf het hier niet mee eens was, heeft de hoogste bestuursrechter nu de provincie gelijk gegeven. Eerder had de rechtbank al geoordeeld dat IsoSun niet aan zijn zorgplicht voor vleermuizen voldeed.

Hoewel de Raad van State erkent dat het isoleren van spouwmuren energiebesparing oplevert en bijdraagt aan het behalen van de klimaatdoelen, zijn vleermuizen wettelijk beschermd, en daar kan niet zomaar aan voorbijgegaan worden.

Nieuwe methoden

Tijdens de rechtszaak mochten verschillende partijen hun standpunt naar voren brengen, waaronder overheden, verenigingen die zich inzetten voor soortenbescherming, woningcorporaties en andere bedrijven in de isolatiebranche. De hoogste bestuursrechter concludeert uit hun reacties dat er de afgelopen jaren “veel ontwikkelingen zijn geweest en werkwijzen zijn gevonden voor een grootschaligere aanpak van woningisolatie, waarbij ook de bescherming van vleermuizen wordt meegenomen.” Deze nieuwe methoden kunnen ook nuttig zijn voor particuliere woningeigenaren, aldus de rechters.

Met name kleine dwergvleermuizen kruipen vaak in spouwmuren. Het injecteren van isolatiemateriaal kan schadelijk zijn voor deze diertjes en zelfs hun dood veroorzaken. Bij onderzoek met een camera is de kans groot dat ze over het hoofd worden gezien, aangezien een dwergvleermuis slechts zo groot is als een luciferdoosje.

Duurder

Om hiermee om te gaan, is het mogelijk om ecologisch onderzoek te laten uitvoeren door een deskundige. Dit maakt de isolatie echter aanzienlijk duurder. Bovendien zijn er niet genoeg deskundige vleermuisonderzoekers om aan de enorme vraag te voldoen.

Er zijn echter ook andere opties, zo legde de Raad van State uit. “Gemeenten kunnen onderzoek uitvoeren op hun grondgebied en maatregelen treffen om vleermuizen te beschermen. Vervolgens kan de provincie een ontheffing verlenen voor die hele gemeente, zodat kostbaar ecologisch onderzoek per individuele woning niet nodig is.” Over deze werkwijze gaven de rechters geen oordeel, maar ze legden het wel uit.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft gereageerd en aangegeven dat ze het grootschaliger onderzoek landelijk willen uitrollen. Hiervoor is al 44 miljoen euro uitgetrokken. De regeling ligt momenteel ter consultatie, waarbij belanghebbenden kunnen reageren tot 9 september.