We moeten gezonder eten, bewegen en leven, vindt de regering en ze heeft grote ambities. Maar als het om luchtkwaliteit in gebouwen gaat, blijft Nederland hopeloos achter, signaleert Remi Hompe, directeur van de Vereniging Binnenklimaat Nederland. Zijn mening? ‘Het is tijd voor een gezondheidsdrift.’
Elke dag is dynamisch. Steeds zijn er nieuwe uitdagingen. Dat is leuk, maar op het gebied van bouwregelgeving speelt er de afgelopen tien jaar zoveel dat er voor Remi Hompe nauwelijks nog een touw aan vast te knopen is. Vooral het grote aantal initiatieven vanuit de overheid op het gebied van energie en duurzaamheid maakt het zijns inziens voor brancheverenigingen lastig om de ontwikkelingen goed te volgen en te duiden. Waar het volgens hem vooral aan ontbreekt, is consistent beleid dat voor richting zorgt en duidelijkheid schept. En dan zijn de Europese ontwikkelingen nog niet eens meegenomen.
‘Ik zie zoveel onderzoeksrapporten en initiatieven voorbijkomen dat je denkt: doe even rustig aan. Eerst ging het over energiebesparing, daarna over materialen en duurzaamheid. En nu gaat het weer vooral over de circulariteit van klimaatinstallaties — maar nog steeds niet over een gezond binnenklimaat, waar deze apparaten primair voor zijn ontwikkeld. Het is om moedeloos van te worden.’
Minimale eisen
Begrijp hem niet verkeerd. Het is allebei belangrijk. Bovenal vindt hij dat het thema gezondheid altijd op nummer één zou moeten staan. Zijn vereniging (vertegenwoordigt een gezamenlijke omzet van 1,2 miljard euro in Nederland) vindt dat al sinds 1979 toen ze werd opgericht. Wat is er in die tijd bereikt? ‘Best wel wat. Maar als het gaat om comfort, kwaliteit en gezondheid is er een extra slag nodig. De bouwregels schrijven zeer minimale eisen voor. Dat blijft een open zenuw. Al zeker tien jaar bakkeleien we daarover. En de discussie over verouderde de nen-norm uit 2001 loopt nog veel langer.’
Zijn onvrede zit hem in het feit dat de normen voor luchtkwaliteit die er zijn, vooral iets zeggen over de hoeveelheid lucht die in ruimtes moet worden ingeblazen, maar niets over de kwaliteit van die lucht. Hompes: ‘Daarnaast worden de regels die er wel zijn, niet of nauwelijks gecontroleerd. Onbegrijpelijk als je bedenkt dat Nederland koploper is op het gebied van binnenklimaattechnologie, ventilatie en luchtbehandeling in Europa.’
Sterker. Volgens hem stemde het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening – in het kader van de EPDB IV dit jaar – tegen strengere prestatie-eisen voor een gezond binnenklimaat, waar andere Europese lidstaten daar juist voorstander van waren.
Gezonde kinderdagverblijven
‘Ik vind dat verbazingwekkend en het is bovendien niet goed voor de economische belangen die Nederland als maakindustrie heeft. Het is ook opmerkelijk, want steeds meer beheerders en opdrachtgevers stellen juist hogere eisen aan een gezonde luchtkwaliteit in hun gebouwen. Precies om die reden ontwikkelen wij ook standaarden voor gezonde kantoren en woningen. Binnenkort lanceren we er ook eentje voor gezonde kinderopvangcentra.’
Toch zijn er nog zorgenkindjes. Als voorbeeld noemt hij ‘schimmel’ als toenemend probleem in sociale huurwoningen om nog maar te zwijgen over het aantal verouderde scholen waarvan de luchtkwaliteit al jaren ter discussie staat. ‘Het is goed dat de Tweede Kamer daar geregeld aandacht voor vraagt. Tegelijkertijd rijden we steeds dezelfde rondjes om de kerk. Er moeten gewoon een aantal slagen gemaakt worden. Neem alleen al de luchtkwaliteit in keukens van woningen. Fijnstof is een keuken kan een gigantische impact hebben op de gezondheid van mensen als dat niet goed is geregeld.’
Toekomstige virussen
Zijn oproep zo vlak voor de verkiezingen? ‘Een gezond binnenklimaat zou onderdeel moet worden van het zogeheten preventieakkoord.’ Of dat gaat gebeuren, is vers twee, maar Hompe heeft een lange adem e gaat door tot zijn missie is volbracht. ‘We moeten Nederland weerbaar maken voor toekomstige virussen. Een ongezond binnenklimaat kost de samenleving ook gewoon geld. Jaarlijks 7, 8 miljard, heeft TNO ooit becijferd. Mooi hoor, allemaal duurzame gebouwen, maar wat heb je eraan als ze ongezond zijn? Het is tijd voor een gezondheidsdrift in de gebouwde omgeving.’
Remi Hompe: ‘Het is verbazingwekkend dat het ministerie niet doorpakt’
Demissionair minister Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening zegt zich niet te herkennen in de kritiek van Hompe en verwijst naar eerdere antwoorden op Kamervragen. Via haar woordvoerder laat ze weten dat Nederland ‘zonder meer de richtlijn (EPDB-IV, red) implementeert.’ Keijzer voegt eraan toe dat ze een gezond binnenklimaat ‘heel belangrijk’ vindt.
Hompe is op zijn beurt zeer verbaast over de reactie van de minister. Hij blijft bij zijn punt dat Nederland zich wel degelijk heeft verzet tegen strengere prestatie-eisen op het gebied van binnenklimaat. Zijn vereniging heeft daarnaast kritiek op de manier waarop het ministerie de nieuwe richtlijn interpreteert.
Ovcr Remi Hompe
Remi Hompe (42) is tien jaar directeur van de Vereniging Binnenklimaat Nederland. Hij is geboren en getogen in Rijkswijk en heeft naar eigen zeggen veel passie voor technologie en gezondheid. Overigens bestaat de vereniging al sinds 1979 onder de naam VLA (Vereniging van Luchttechnische Apparaten). Sinds 2020 is de naam anders. ‘Dat heeft ons een enorme boost gegeven’, zegt Hompe.
