De bouw van jaarlijks tienduizenden woningen loopt gevaar door toekomstige problemen met drinkwateraansluitingen. Daarvoor waarschuwt corporatiebestuurder Marike Bonhof van Ymere. De voormalig CFO van drinkwaterbedrijf Vitens vindt dat wateropvangsystemen bij nieuwbouwwoningen en renovaties verplicht moeten worden.
Bonhofs pleidooi voor verstandiger omgaan met water komt niet uit de lucht vallen. Het RIVM waarschuwt al langer voor een toekomstig gebrek aan schoon drinkwater als Nederland niet snel eisen stelt aan bouwplannen. Hoewel het Rijk in 2025 een actieprogramma lanceerde, gaat het volgens de corporatiebestuurder niet snel genoeg.
“Per persoon verbruiken we elke dag gemiddeld 130 liter schoon water, terwijl we misschien hooguit 5 liter nodig hebben. Het is bizar dat wij onze toiletten nog altijd met drinkwater doorspoelen en onze tuinen met drinkwater besproeien. Ga eens in Singapore kijken waar ze afhankelijk zijn van water uit Maleisië. Daar gaan ze echt hun toiletten niet met drinkwater doorspoelen, dus het wordt tijd dat we ons als bouwsector ook gaan aanpassen aan het water”, zegt Bonhof in de nieuwste aflevering van de podcast Bureau Stoer over water.
Niet vanzelfsprekend
Binnen afzienbare tijd is het hebben van schoon water ook in Nederland niet vanzelfsprekend meer, meent Bonhof. “De kwaliteit van ons water staat zwaar onder druk. We voldoen niet aan de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), terwijl het uitbreiden van drinkwatervoorzieningen traag gaat en de rekening ervan oploopt door vervuiling van ons water. Naast netcongestie, krijgt de bouw ook te maken met watercongestie.”
Nikéh Booister, strategisch expert waterveiligheid bij ingenieursbureau Sweco, deelt de zorgen van Bonhof. Ze benadrukt dat de vraag naar water toeneemt. “De landbouw, de datacenters en de natuurindustrie, alle gebruikers vragen om veel water. Dat betekent dat er maar een ding op zit: wij moeten ons water beter zien vast te houden, waar we dat de afgelopen 100 jaar juist afvoerden richting zee. We moeten water niet langer als onze grootste vijand zien, maar ook als vriend.”
Booister adviseert ontwikkelaars, overheden en bouwers te investeren in waterbergende maatregelen die zich op de lange termijn dubbel en dwars zullen uitbetalen. Doen we dat niet dan zal de schade aan huizen, bruggen, infrastructuur en rioleringen als gevolg van verzakkingen vele malen hoger zijn. “We zitten als land aan de grenzen van ons bodem- en watersysteem. Dat is een urgent probleem.”
Investeer nu in later
Hoewel bodem- en watersturend bouwen meer aandacht krijgt in politiek Den Haag constateert de waterveiligheidsexpert dat er in bouwplannen nog nauwelijks maatregelen getroffen die water in woonwijken weten vast te houden of slim te gebruiken. Dat komt volgens haar door een gebrek aan harde regels.
“Uiteindelijk kost klimaatadaptief bouwen gewoon ontzettend veel geld. Dan heb je het over duizenden tot tienduizenden euro’s extra per woning. Belangrijk is wel dat als we het niet doen, de toekomstige kosten vele malen hoger zullen zijn… Als je het nu niet goed voorbereidt, gaat het over 100 procent meer kosten in 10 tot 30 jaar na de investering.”
Mentaal in de knoop
Vastgoed-expert Nicole Maarsen vermoedt dat veel burgers, bouwers en ontwikkelaars niet of nauwelijks bekend zijn met de waterproblematiek. “Maar als het waar is dat watercongestie het volgende probleem wordt voor woningbouw, waar we nu al een schreeuwend tekort aan hebben, dan moet dit onder een vergrootglas komen.”
Maarsen denkt dat het probleem water wordt onderschat. Bonhof voegt eraan toe dat water voor woningbouwers ook een mentaal probleem is. “Zij hebben al zoveel opgaven op hun bordje liggen en denken: moet dit er ook nog bij?”
De oplossing begint volgens Maarsen bij het creëren van bewustwording. Vervolgens moeten we het met elkaar gaan doen.”
Oplossingen
De drie vinden ook dat architecten en bouwers slimmer moeten bouwen. Tijdelijk overtollig water kan volgens hen worden opgevangen in toekomstige woningen, maar ook in speciale voorzieningen, zoals ondergrondse parkeergarages of watergangen.
Booister: “Dit soort voorbeelden zijn er al wel, maar is nog te beperkt. We hebben het over honderdduizenden woningen die de komende tijd gebouwd gaan worden. Dan gaan we het niet redden met maatregelen voor projecten van maximaal 25 woningen.”
“Het is tijd voor offers van de samenleving om rampen in de toekomst te voorkomen”, besluit Bonhof. “Neem een voorbeeld aan Vlaanderen waar elke nieuwe woning verplicht moet worden uitgerust met een wateropvangsysteem. Ook voor de renovatie van 8,4 miljoen woningen zou ik het plaatsen van een bak voor het opvangen van regenwater verplichten. Duur? Ik zou het graag omdraaien. Het is heel bizar dat we dit niet al doen in Nederland. Extra vertraging voor de woningbouw? Welnee.”
Benieuwd naar het hele verhaal? Luister hier naar aflevering 5 van de podcast Bureau Stoer.
Bureau Stoer
Aflevering 5: Dossier Watercongestie | ‘Het is tijd voor offers’
Met: Nikéh Booister, expert waterveiligheid Sweco, Marike Bonhof, bestuurder corporatie Ymere en Nicole Maarsen, vastgoedexpert
Presentatie: Thomas van Belzen
Montage: Kalynda Haaf (HaafVisual)
Luister hier naar eerdere afleveringen
Aflevering 4: Dossier netcongestie |‘Bouwplan wacht 2.5 jaar op een aansluiting’
Aflevering 3: Dossier bureaucratie | ‘Bezwaar kost bouwplan 1001 frustrerende nachten’
Aflevering 2: Dossier CO2-neutraal bouwen | ‘Installatieloos bouwen is de toekomst’
Aflevering 1: ‘Bureau Stoer is geen verheerlijking van Friso de Zeeuw’
Over Bureau Stoer
Bureau Stoer is een wekelijkse, onderzoekende en nieuwsgierige podcast over dossiers die toekomstige gebiedsontwikkeling frustreren. Drie toekomstdenkers en een journalist bijten zich samen met steeds andere experts vast in tal van hoofdpijndossiers, zoals netcongestie, CO2, stikstof, klimaatadaptatie en voldoende drinkwateraansluitingen.
De afkorting ‘Stoer’ staat voor een gebouwde omgeving die Slim, Toekomstgericht, Ondernemend, Eerlijk en Realistisch is. Bureau Stoer wil problemen niet alleen adresseren en analyseren, maar ook helpen oplossen.
Het kernteam van Bureau Stoer bestaat uit drie experts op het gebied van wonen, bouwen en gebiedsontwikkelingen. Dat zijn Nicole Maarsen (versnellingstafel woningbouw, digitalisering, slimme steden), Dick van Ginkel (innovatiemanager TBI, deskundig op het gebied van regelgeving) en Jan Willem van de Groep (biobased bouwen, stroomversneller, innovatie). De presentatie is in handen van Thomas van Belzen, hoofdredacteur Bouw & Installatie bij de Jaarbeurs.
Tips of opmerkingen
Heb jij tips voor dossiers waar Bureau Stoer zich in moet vastbijten? Heb jij een probleem dat je onder hun aandacht wil brengen, een oplossing of een expert? Stuur dan een mailtje naar Bureaustoer@jaarbeurs.nl.
