Ik ga iets ongemakkelijks opschrijven. Ik dacht jarenlang dat méér helpt: meer enthousiasme, meer kennis, meer argumenten. Als ik het nóg helderder uitleg, dan klikt het wel. Mooie gedachte. Foute gedachte.
Mijn nieuwe vriend en hoofdredacteur Thomas van Belzen zei wat ik eigenlijk al wist, en mijn algemeen directeur zei het er met een glimlach achteraan: kennis is leuk, maar doseren overtuigt. Dat wordt mijn goede voornemen voor 2026.
Ik ben een enthousiasteling. Als iemand tijdens mijn uitleg naar zijn telefoon grijpt, is mijn reflex: gas erop. Stem omhoog, tempo erin, extra voorbeeld, nog een grafiek, twee anekdotes. (Sterker nog hoe heet ik?) En je raadt het al: het werkt soms precies tegenovergesteld. De zaal knikt beleefd, de kern glipt weg. Niet omdat het publiek koppig is, maar omdat elk mens een grens heeft: een maximaal adoptievermogen voor nieuwe informatie. Ga je eroverheen, dan gaat het luik dicht. Ongeacht hoe waar, slim of briljant je verhaal is.
Doceren is iets anders dan zenden. Doceren is kalibreren. Wie zit er voor me? Wat weten ze al? Waar knelt het bij hén? En vooral: hoeveel kan er vandaag echt bij? In kleine groepen lukt dat aardig. In grote zalen is het topsport. Het is verleidelijk om dan te imponeren met kennis. Ik geef eerlijk toe: heel soms wil ik mensen intimideren met feiten en kennis. Niet fraai, wél menselijk. En toch weet ik: je wint het gesprek niet door groter te lijken, je wint het door AANDACHT te hebben voor de ander.
Ik bereid me tegenwoordig obsessief voor. Niet om gelijk te krijgen, maar om te begrijpen waar de weerstand vandaan kán komen. Ik zoek tegenargumenten voor mijn eigen standpunt, zet ze op een rij en vraag me af: wat zou ik denken als ik hén was? Die oefening maakt mij niet aardiger, wel nauwkeuriger. En precies dát is doceren: je verhaal zo ordenen dat het landt waar het moet landen, in het tempo dat de ander aankan.
Thuis is de les nog duidelijker. Hoe vaak heb jij je partner ooit overtuigd met nóg meer passie en nóg meer argumenten? Precies. Daar werkt alleen doseren: kleiner maken, rust pakken, terug naar de kern. Wat is nu echt de vraag? Het is gênant hoe goed die vraag ook in een bouwkeet werkt.
Mijn valkuil is ook mijn talent: vuur. Het helpt om mensen aan te steken, het hindert als het gaat zingen in hoofden. De truc is simpel en moeilijk tegelijk: ritme. Niet alles in één sessie. Niet alle varianten tegelijk. Eerst de kern, dan één laag erbij. Eerst rijles, dan racelijn. Je hoort het ritme al: op tijd stoppen, de groep laten kauwen, volgende stap.
Wat is het doel? Enthousiasmeren of moet de doelgroep ermee aan de slag? Ik ga vaker bewust niet het maximale geven. Ik laat bewust stiltes vallen. Ik ga het proberen. Ik stel vaker de domme vraag die iedereen denkt en niemand durft. Ik knip de inhoud in happen die passen bij het adoptievermogen van de groep. En ja, ik accepteer dat sommigen afhaken als ik mijn tempo laat zakken. Dat is de prijs van HELDERHEID.
Doseren is geen soft skill. Het is een harde productietechniek. Je bewaakt de volgorde (eerst begrip, dan verdieping), je meet de opname (korte checkvragen in plaats van applaus), ben ik te volgen? Je sluit af met één handelingsoptie per persoon in de zaal. Niet tien, één. Als iemand na afloop één zin kan herhalen en één actie kan uitvoeren, heb je meer bereikt dan met driehonderd slides en een staande ovatie.
En voor wie denkt dat dit allemaal vanzelf gaat: nee. Ik ga dit leren zoals ik alles leer—door vallen, opstaan en opnieuw ordenen (en ik zal vallen). Thomas en Hans (ja, jullie): jullie hebben gelijk. In 2026 kies ik er bewust voor om soms gas terug te nemen. Niet omdat ik minder weet, maar omdat ik meer wil dat het blijft hangen.
Het fileermoment
Meer passie, meer kennis en meer argumenten overtuigen beter.
Nee. Werk efficiënter dan “de jonge Pim”. Mensen overtuig je door te doseren op het adoptievermogen van je publiek, niet door het te overspoelen. Doceren is de snelste weg naar echte beweging: kleiner maken, ritme kiezen, één stap vooruit. En morgen weer.
