© Unsplash, Layton Diament
Iedereen die wel eens een donkere ruimte is binnengelopen en vervolgens de gordijnen heeft opengetrokken, kent het effect: de kamer ‘ademt’ plotseling. Maar wat we vaak zien als puur esthetisch gaat in werkelijkheid veel dieper: daglicht is een belangrijke bouwsteen voor een gezond leefklimaat.
De menselijke biologie reageert ontzettend sterk op natuurlijk licht. Het integreren van glas in ontwerpen is dan ook ontzettend belangrijk. In dit artikel duiken we dieper in het belang van licht in een woning en de lichtstraat als oplossing.
De biologische motor
Om te begrijpen waarom we meer glasoppervlak zouden moeten integreren in onze ontwerpen, moeten we kijken naar onze biologische klok. Ons lichaam wordt aangestuurd door het 24-uurs ritme. Dit ritme wordt niet gestuurd door de klok aan de muur, maar door de intensiteit en de kleur van het licht om ons heen.
Wanneer er voldoende daglicht (dat veel blauw licht bevat) onze ogen binnenkomt, maakt ons lichaam cortisol aan. Dit hormoon zorgt voor alertheid, concentratie en energie. Zodra het donker wordt, schakelt het lichaam over op de productie van melatonine, wat zorgt voor rust en herstel.
In veel woningen is het lichtniveau midden op de dag vaak te laag. Hierdoor raakt onze biologische klok in de war. Het resultaat? Mensen voelen zich suffer, zijn minder productief en slapen ’s nachts slechter. Meer daglicht in huis of op een kantoor is dus direct gekoppeld aan de gezondheid van de gebruikers.
Ruimtelijk en energetisch gewin
Naast de gezondheid is er de ruimtelijke ervaring. Lichtinval van bovenaf is tot wel drie keer intenser dan licht dat via een gevelraam binnenkomt. Dit zorgt ervoor dat ruimtes groter lijken en kleuren natuurlijker overkomen.
Daarnaast speelt de energievraag een rol. Hoewel glas isolatietechnisch het zwakke punt in de schil blijft ten opzichte van een spouwmuur, zorgt slim geplaatst glas voor passieve zonnewarmte in de winter en een vermindering van kunstlichtgebruik overdag.
De lichtstraat als bouwkundige oplossing
Hoe breng je dat licht nu effectief naar binnen, zeker in de donkere ‘middenzones’ van een woning of een grote uitbouw met plat dak? Hier is de lichtstraat vaak de ideale oplossing. In tegenstelling tot een simpele koepel, is een lichtstraat een constructief element dat architectonische waarde toevoegt. Het breekt het plafond open en trekt de lucht naar binnen.
Het mooie is: een lichtstraat is in verrassend veel situaties mogelijk. Bijna elke woning met een plat dak of een helling tot maximaal 15 graden (zoals een aanbouw, garage omvorming of bovenverdieping) is geschikt voor een lichtstraat.
Waar moet de woning aan voldoen?
Wil je een lichtstraat adviseren of plaatsen? Dan zijn er een paar voorwaarden waar de constructie aan moet voldoen. Het is technisch vaak haalbaar, mits je rekening houdt met het volgende:
• De dakconstructie (draagkracht): Een lichtstraat weegt aanzienlijk door het veiligheidsglas en het frame. De balklaag van het platte dak moet dit kunnen dragen. Vaak is een raveelconstructie (een houten frame in het dak) nodig om de krachten op te vangen. In sommige gevallen moet de constructie verstevigd worden met staal. Een vakkundige partner die je hierbij kan adviseren is bijvoorbeeld Niek Roos.
• Het type dak: Lichtstraten zijn primair bedoeld voor platte daken of daken met een heel lichte hellingshoek. Bij een schuin pannendak kies je eerder voor dakramen of dakkapellen.
• Isolatie en koudebruggen: Omdat warmte stijgt, is het dak de plek waar je de meeste energie kunt verliezen. De opstand (de rand waarop de straat rust) moet perfect geïsoleerd zijn om koudebruggen en condensvorming te voorkomen. Gebruik altijd hoogwaardig HR++ of triple glas.
• Zonwering: Meer licht betekent ook meer warmte. Ligt het dak op het zuiden? Dan is zonwerend glas of externe zonwering geen overbodige luxe om oververhitting in de zomer te voorkomen.
Daglicht is een krachtig instrument in de bouw. Door slim gebruik te maken van oplossingen zoals een lichtstraat, verhoog je niet alleen de financiële waarde van een pand, maar vooral de levenskwaliteit van de mensen die erin wonen. En dat is uiteindelijk waar we het voor doen.