Hans Biemond, oprichter van aquathermiespecialist Callic, laat de installaties zien die op dit moment in hun kleine Renkumse fabriekshal worden gebouwd. Het zijn indrukwekkende skids met veel buizen die kriskras door elkaar heen lijken te lopen. ‘Dit systeem is helemaal gepatenteerd’, zegt hij trots.
Het zijn skids die in hun geheel op locatie zullen worden geplaatst en aangesloten. Als we verder ingaan op de werking ervan, dan blijkt het overgrote deel te bestaan uit een filter dat ervoor moet zorgen dat er schoon water bij de meer dan manshoge en hoogwaardige warmtewisselaar komt. Daarvoor heeft Callic een ingenieus systeem ontworpen van een heleboel losse filters die om beurten ook weer schoongespoeld kunnen worden. Waarbij rekening is gehouden met de lage druk bij het filteren en de hoge druk bij het schoonspoelen.
Warmte uit oppervlaktewater
Deze installatie vormt de eerste stap in collectieve warmtesystemen die hun warmte halen uit water, aquathermie dus. Zo is Callic bijvoorbeeld betrokken bij het verwarmen van een nieuwe wijk in Utrecht waar de warmte uit het Merwedekanaal zal worden onttrokken. ‘Daarbij moet je wel bedenken dat aquathermie een heel specifiek vakgebied is’, benadrukt Biemond. Het gaat alleen maar om het verzamelen van warmte uit water. Dat kan oppervlaktewater zijn, vuil water of zelfs drinkwater. Maar het gaat niet over het vervolgens opslaan van die warmte of het opwaarderen. ‘Het WKO-gedeelte, de warmtepompen en de leidingen horen niet bij aquathermie, al worden die er soms wel toe gerekend. Die onderdelen worden verzorgd door andere partijen.’
Eenoog is koning
Bij aquathermie wordt water ingenomen en langs een warmtewisselaar gevoerd. Die warmt water op in een gesloten systeem, dat verder gaat naar de WKO of het warmtepompsysteem, waar er hoogwaardige warmte van wordt gemaakt. Het koude water wordt vervolgens weer geloosd. Dat is de korte versie, maar er komt natuurlijk veel meer bij kijken. ‘Allereerst maakt het veel verschil of je water hebt uit een sloot, een plas, een gracht, een kanaal of de zee.’ Callic heeft bijvoorbeeld al verschillende innamepunten ontwikkeld, voor verschillende omgevingen.
Aquathermie wordt al lang als veelbelovend gezien, maar is nooit doorgebroken omdat niemand de moeite heeft genomen om zich er echt in te verdiepen, stelt Biemond. ‘Er is nooit veel onderzoek naar gedaan en het is onbekend. Wij zijn er nu vijf jaar mee bezig en we weten lang niet alles en hebben nog lang niet alle mogelijkheden verkend. Maar als eenoog zijn we nu wel koning. Want we zijn de enige.’
Positieve impact op het milieu
Daarnaast is het belangrijk om schade aan het milieu te voorkomen. Wat is bijvoorbeeld de impact van het koude water dat je terug laat lopen? Daar besteden ze bij Callic veel aandacht aan, verzekert Biemond. Maar tegelijk vindt hij dat er bij het verlenen van vergunningen en opdrachten niet met de juiste maatstaven wordt gemeten. ‘Er wordt heel scherp gekeken naar de risico’s, wat kan er heel eventueel misgaan. Maar men zou ook moeten kijken naar de eventuele positieve effecten. Aquathermie onttrekt warmte aan het oppervlaktewater dat door de opwarming steeds warmer wordt. Bovendien levert het schoner water op doordat er heel grondig gefilterd wordt voordat het naar de warmtewisselaar gaat. En we hebben bijvoorbeeld ook contact met een partij die met micro-organismen zware metalen uit het water kan halen. Er zijn heel veel mogelijkheden.’
Van wie is die warmte?
Aquathermie kan, zeker in Nederland maar eigenlijk vrijwel overal, een belangrijke bron van warmte zijn. Want overal waar mensen zijn is water. Daarnaast kan aquathermie een positieve invloed hebben op de leefomstandigheden. ‘Er is al hittestress in de stad. Waarom zou je dan nog meer warmte die stad inbrengen vanuit centrales of met zonnepanelen. Die warmte wordt al voor je verzameld door het oppervlaktewater in sloten en kanalen en als je het daar uit haalt verlicht je die hittestress.’
Volgens Biemond moeten we vooral de warmte gebruiken die er al is. ‘De zon warmt een sloot op, maar van wie is die warmte dan? Van het waterschap of van de hele gemeenschap?’ Zijn antwoord op die retorische vraag laat zich raden. ‘We hebben dit nodig voor de energietransitie, daarvan ben ik overtuigd.’
