Hans Biemond, oprichter van aquathermiespecialist Callic, laat de installaties zien die op dit moment in hun kleine Renkumse fabriekshal worden gebouwd. Het zijn indrukwekkende skids met veel buizen die kriskras door elkaar heen lijken te lopen. ‘De filtertechniek is gepatenteerd’, zegt hij trots.
Het zijn skids die in hun geheel op locatie zullen worden geplaatst en aangesloten. Als we verder ingaan op de werking ervan, dan blijkt het overgrote deel te bestaan uit filters die ervoor moet zorgen dat er schoon water bij de meer dan manshoge en hoogwaardige warmtewisselaars komt. Daarvoor heeft Callic een ingenieus systeem ontworpen van een heleboel losse filters die om beurten ook weer schoongespoeld kunnen worden. Waarbij rekening is gehouden met de lage druk bij het filteren en de hoge druk bij het schoonspoelen.
Warmte uit oppervlaktewater
Deze installatie vormt de eerste stap in collectieve warmtesystemen die hun warmte halen uit water, aquathermie dus. Zo is Callic bijvoorbeeld betrokken bij het verwarmen van een nieuwe wijk in Utrecht waar de warmte uit het Merwedekanaal zal worden onttrokken. ‘Daarbij moet je wel bedenken dat aquathermie een heel specifiek vakgebied is’, benadrukt Biemond. Het gaat hierbij om het onttrekken of afvoeren van warmte uit water. Dat kan oppervlaktewater zijn, vuil water of zelfs drinkwater. ‘Vaak wordt aquathermie gecombineerd met andere deelsystemen tot een integrale installatie. Hierbij valt te denken aan bodemenergieopslag (WKO), warmtepompen en distributietechniek. Een integraal goed werkend systeem valt of staat met goede samenwerking met partners die aangrenzende techniek realiseren.’
Eenoog is koning
Bij grootschalige aquathermie-systemen wordt water ingenomen en langs een warmtewisselaar gevoerd. Hiermee wordt warmte overgedragen op een ander medium, dat verder gaat naar de WKO of het warmtepompsysteem, waar er hoogwaardige warmte van wordt gemaakt. Het afgekoelde water wordt vervolgens weer geloosd. Dat is de korte versie, maar er komt natuurlijk veel meer bij kijken. ‘Zo maakt het veel verschil of je water hebt uit een sloot, een plas, een gracht, een kanaal of de zee.’ Callic heeft bijvoorbeeld al verschillende innamepunten ontwikkeld, voor verschillende omgevingen.
In de afgelopen 10 tot 15 jaar is de enorme potentie van aquathermie steeds breder voor het voetlicht gekomen. Hoewel daarvoor al wel hier en daar installaties werden gebouwd. In deze beginperiode, de nadagen van de kredietcrisis, werd door veel verschillende partijen iets ondernomen op dit vlak. Veel daarvan stopten hier ook weer mee toen de markt aantrok. Hierdoor is in die periode weinig kennis centraal geconsolideerd. Sinds 5 jaar richt Callic zich vrijwel exclusief op de ontwikkeling van aquathermietechniek en heeft zich in die periode ontpopt tot marktleider. Dit is echter zeker geen eindstation, de benutte potentie van deze techniek is nog minimaal en Callic ziet nog tal van ontwikkelmogelijkheden.
Positieve impact op het milieu
Daarnaast is het belangrijk om schade aan het milieu te voorkomen. Wat is bijvoorbeeld de impact van het koude water dat je terug laat lopen? Daar besteden ze bij Callic veel aandacht aan, verzekert Biemond. Maar tegelijk vindt hij dat er bij het verlenen van vergunningen niet met de juiste maatstaven wordt gemeten. ‘Er wordt heel scherp gekeken naar de risico’s, wat kan er heel eventueel misgaan. Maar men zou ook moeten kijken naar de positieve effecten. Aquathermie onttrekt warmte aan het oppervlaktewater dat door de opwarming steeds warmer wordt.’
Van wie is die warmte?
Aquathermie kan, zeker in Nederland maar eigenlijk vrijwel overal, een belangrijke bron van warmte en koeling zijn. Want overal waar mensen zijn is water en veel stedelijke gebieden liggen aan rivierdelta’s. Daarnaast kan aquathermie een positieve invloed hebben op de leefomstandigheden. ‘Er is al hittestress in de stad. Waarom zou je dan nog meer warmte de stad inbrengen van buiten de stad? Die warmte wordt al voor je verzameld door het oppervlaktewater in sloten en kanalen.. Haal je het daaruit dan verlicht je die hittestress.’
Volgens Biemond moeten we vooral de warmte gebruiken die er al is. ‘De zon warmt een sloot op, maar van wie is die warmte dan? Van het waterschap, van de gemeente, van wie? Eigenlijk zou dat niet moeten uitmaken.’ Zijn antwoord op die retorische vraag laat zich raden. ‘We hebben dit nodig voor de energietransitie, daarvan ben ik overtuigd.’
