In een BIM-model kunnen alle eigenschappen van een gebouw worden opgenomen en daardoor bevat het een schat aan informatie voor alle betrokken partijen. We zetten hieronder op een rij wat je allemaal over BIM moet weten.
BIM is de afkorting van bouwwerkinformatiemodel, in het Engels building information model. BIM wordt steeds vaker gebruikt in de bouw. Het is een 3D digitaal model van fysieke en functionele kenmerken van een bestaand en/of gepland bouwwerk. Het model is opgebouwd uit objecten. Aan die objecten is feitelijke informatie gekoppeld over het materiaal, de maten en kleuren. Maar ook tal van andere eigenschappen zijn toe te voegen. Bijvoorbeeld de actuele prijs, hoeveel inbouwruimte er nodig is, hoe het leidingwerk moet aansluiten, met welke sparingen rekening moet worden gehouden, welke constructieve sterkte nodig is, en noem maar op. Hoe meer informatie er aan een object is gekoppeld, hoe nauwkeuriger het model.
BIM kan verder gaan dan 3D. Aan dat objectmodel kunnen nog dimensies worden toegevoegd, bijvoorbeeld tijd (4D), kosten (5D), operationaliteit (6D), duurzaamheid (7D) en veiligheid (8D).
Hoe werkt BIM?
In het uitgebreide 3D-model is exact te zien welke objecten op welke plek in het gebouw komen. Ieder detail is aangegeven; tot en met uitsparingen voor leidingen aan toe. Eventuele clashes zijn in beeld en kunnen in de ontwerpfase nog gemakkelijk aangepast worden. Het mooie is dat iedere partner die in het model werkt er objecten aan kan toevoegen en informatie aan kan vullen. Als iemand iets aanpast, dan gebeurt dat in real time. Iedereen heeft dus altijd de meest actuele versie van het model. Consequenties van een aanpassing, bijvoorbeeld in aantal of maatvoering, worden direct doorgerekend of verwerkt.
Voor wie is BIM?
Verschillende ketenpartners kunnen in verschillende fases van de bouw samenwerken in BIM. Ontwerpers, tekenaars, aannemers, installateurs, maar ook fabrikanten en toeleveranciers werken dus in een gedeeld bestand met informatie over het gebouw. Zo zien ze exact welke objecten zich op welke plek in het bouwwerk (gaan) bevinden en ze voegen hun eigen informatie toe. Ook als het gebouw is gerealiseerd, kan het BIM model van belang zijn. Bijvoorbeeld bij onderhoud, als er een renovatie nodig is, of als (een deel van) het pand gesloopt wordt.
Welke BIM-functies zijn er?
- Een BIM-modelleur is betrokken in de ontwerpfase en bouwt het model.
- Een BIM-coördinator coördineert het proces. Een BIM-coördinator stelt het BIM-protocol op en bewaakt dit. Daarnaast behoort het inrichten en toetsen van een gebouwmodel (model checking & clash control) tot het takenpakket.
- Een BIM-regisseur bewaakt het proces van een BIM-project, stelt doelen, eisen en randvoorwaarden op, en stemt ze af met alle betrokken partijen in het proces.
- Een BIM-manager is de initiator (en manager) van alle BIM-projecten binnen een organisatie. De BIM-manager stelt het beleid en de daarbij behorende randvoorwaarden op. Hij stelt contracten met de ketenpartners op en hakt knopen door. Vaak neemt een algemeen directeur of een bedrijfsleider van een bouwbedrijf deze rol op zich.
Wat moet er in een BIM-protocol staan?
Voordat een bouwproject van start gaat, stelt de BIM-coördinator een BIM-protocol op. Het is belangrijk om contractuele BIM-doelen, ambities en het uitwerkingsniveau van tevoren vast te leggen. Dat geldt ook voor de rechten en plichten van de opdrachtgever en de aansprakelijkheid voor de geleverde BIM-gegevens en -documenten. En dan zijn er nog afspraken over communicatie, ICT en (bij)scholing. Tot slot is het goed om vast te leggen hoe het zit met het intellectuele eigendom van het ingevulde BIM-model. Als het protocol volledig is, zijn de verwachtingen over en weer helder. Dat voorkomt vervelende situaties tijdens of na het bouwproces.
Welke software is er voor BIM?
Het belangrijkste kenmerk van BIM-software is dat je er een gebouw mee kunt modelleren. Het gaat dus veel verder dan tekenen. De bekendste BIM-software is Revit, die naam is een samentrekking van de woorden Revise Instantly, ofwel: direct herzien. Het is een 3D-programma om gebouwen mee te ontwerpen en het wordt binnen de bouwwereld veel gebruikt. Een ander pakket is de AEC Collection. Het bevat verschillende BIM- en CAD-tools.
In de civiele techniek en civiele infrastructuur is BIM ook niet meer weg te denken. Veel bruggen en tunnels, wegen en snelwegen, en spoorwegen worden ontworpen en gebouwd met behulp van het software programma Civil 3D.
Wat is een BIM-standaard?
In een BIM-model werken meerdere partijen samen. Ze gebruiken allemaal hun eigen software en systemen. Er zijn uniforme afspraken nodig om dat goed te laten verlopen, dat zijn de BIM-standaarden. Een standaard is een set van afspraken omtrent het uitwisselen en vastleggen van informatie en processen.
Wat zijn de voordelen van BIM?
BIM is bedoeld om problemen in de ontwerpfase van een bouwproces vast te stellen en op te lossen. In de ontwerpfase is het gemakkelijk om nog dingen aan te passen. Iets in het BIM-model aanpassen kan met één druk op de knop. Een fout die pas wordt ontdekt als er daadwerkelijk gebouwd wordt, is veel moeilijker te verhelpen. Daar kan hak- en breekwerk voor nodig zijn, en dat kost veel tijd en veel geld. BIM resulteert dus in minder bouwfouten, en de faalkosten gaan omlaag. De onderlinge afstemming verloopt sneller en nauwkeuriger, de bouwtijd is korter en het eindresultaat beter.
Een voordeel van werken in BIM is ook dat er meer informatie toegevoegd kan worden. Niet alleen over de objecten waaruit het bouwwerk is samengesteld, maar ook op het gebied van bijvoorbeeld duurzaamheid (7D) en veiligheid (8D).
Ook is het mogelijk om met simulatiesoftware de lichtval weer te geven. Rekening houdend met die gegevens kan het gebouw bijvoorbeeld zo worden gepositioneerd, dat de zonnepanelen optimaal functioneren.
Welke opleidingen zijn er voor BIM?
Een bedrijf dat BIM cursussen verzorgt, is CAD Company.
Bij opleidingsinstituut Avans+ is BIM onderdeel van het vakgebied Techniek & Bouw. Er zijn vier opleidingen, variërend van een introductiecursus van 10 weken, tot een complete opleiding tot BIM engineer die een jaar duurt.
Een aantal ROC’s biedt BIM aan. Bij Aventus kunnen studenten van de opleiding Middenkaderfunctionaris bouw / Smart building er bijvoorbeeld voor kiezen om het keuzedeel Verdieping BIM in de bouw te volgen. Op het ROCMN maakt BIM onderdeel uit van maar liefst vijf opleidingen van het Bouw & Interieur College. En het ROCvA verzorgt een korte cursus BIM coördinatie voor volwassenen. Mogelijkheden te over dus.
Kom op 23 mei naar de BIM Praktijkdag, hét praktijkcongres over BIM-implementatie in Jaarbeurs Utrecht
