Alliander kan tempo energietransitie onmogelijk bijhouden

Ondanks extra miljoeneninvesteringen in nieuwe elektriciteitsverbindingen, zegt netbeheerder Alliander de energietransitie niet meer bij te kunnen benen. In het halfjaarbericht over de eerste helft van 2023 zegt CFO Walter Bien dat het ‘essentieel is dat we het elektriciteitsnet meer flexibel gaan gebruiken. Samen met ondernemers kijken we naar mogelijkheden om hen toch op het elektriciteitsnet te kunnen aansluiten, zodat zij hun plannen en duurzaamheidsambities waar kunnen maken.’

Alliander (het moederbedrijf van Liander) liet donderdag weten dat het in het eerste halfjaar 62 miljoen euro meer investeerde dan vorig jaar. Ondanks de totale investering van 641 miljoen in het elektriciteitsnet zegt het bedrijf het tempo van de energietransitie niet bij te kunnen houden.

Al in 2030 zal ongeveer 85% van de elektriciteit die wordt verbruikt, van hernieuwbare bronnen zoals wind en zon komen. Tegelijk verduurzamen ondernemers in snel tempo hun bedrijven. Zij passen hun productieprocessen aan wat veelal leidt tot een toenemende vraag naar elektriciteit. Door die toenemende vraag naar en het grote aanbod van duurzaam opgewekte elektriciteit, neemt de druk op het elektriciteitsnet toe en ontstaat er op steeds meer plekken schaarste op het net.  

Wachtlijst

Walter Bien, financiële topman bij Alliander: ‘We werken onverminderd door aan de uitbreiding en het onderhoud van het energienet. We zijn bezig met een gigantische verbouwing van Nederland. Recent nog ondertekenden we hiervoor de grootste aanbesteding van Alliander ooit met een waarde van 1,5 miljard euro voor de uitbreiding van het elektriciteitsnetwerk in delen van Gelderland en Noord-Holland. Meerdere omvangrijke aanbestedingen zullen volgen. Het voorkomt echter niet dat ondernemers die hun bedrijf willen verduurzamen en daarvoor meer elektriciteit nodig hebben, soms lange tijd op een wachtlijst staan. Dat heeft grote impact op hen en brengt veel onzekerheden met zich mee. Het is daarom essentieel dat we het elektriciteitsnet meer flexibel gaan gebruiken. Samen met ondernemers kijken we naar mogelijkheden om hen toch op het elektriciteitsnet te kunnen aansluiten, zodat zij hun plannen en duurzaamheidsambities waar kunnen maken.’ 

Flexibel gebruik

De komende jaren zal de drukte op het elektriciteitsnet alleen maar toenemen. Uitbreiden van het elektriciteitsnet is niet de enige oplossing als antwoord op de toenemende behoefte. Het is ook nodig om de capaciteit die er is, met elkaar optimaal te benutten. Dat kan bijvoorbeeld door als bedrijf te kijken waar je energie kunt besparen en door flexibel gebruik te maken van het elektriciteitsnet. Wanneer het verbruik van elektriciteit meer over de dag wordt verspreid, ontstaan minder files tijdens de spitstijden. Hierdoor kunnen ondernemers van andere bedrijven eerder worden aangesloten. Bedrijven die hun elektriciteitsvraag flexibel inzetten, ontvangen daarvoor een vergoeding van de netbeheerder. Flexibel gebruik is relatief nieuw. Alliander kijkt samen met ondernemers naar de mogelijkheden die bedrijven hebben om dit toe te passen.

Ook netbeheerder Enexis gaf vorige week aan met krapte op het net te maken te hebben. “Op dit moment staan meer dan 2.000 grootzakelijke klanten in de rij voor afname. Om de transportschaarste te beperken, verbouwen we flink aan ons stroomnet om de capaciteit nog sneller uit te breiden dan we al deden. In de 1e helft van 2023 gaven we hier 556 miljoen euro aan uit. Dat leverde 1.250 megawatt aan extra capaciteit op. Ook hebben we 188 fte aan technische medewerkers mogen verwelkomen om mee te helpen aan deze historische verbouwing.”

Energietransitie raakt ook consument

Waar bedrijven al langer last hebben van oplopende wachttijden voor een nieuwe of grotere aansluiting op het elektriciteitsnet, werd begin dit jaar duidelijk dat ook consumenten vaker hinder gaan ondervinden van de energietransitie. Want ook het elektriciteitsnet in de woonwijk loopt op piekmomenten steeds meer tegen grenzen aan. Afgelopen half jaar was dat goed te merken in de toename van het aantal momenten dat consumenten hun opgewekte zonnestroom kortstondig niet konden terugleveren. Het aantal meldingen hierover verdrievoudigde ten opzichte van het eerste half jaar van 2022 tot meer dan 3.300 klachten. 

Ook projectontwikkelaars die woningen willen bouwen en woningcorporaties die hun woningvoorraad willen verduurzamen merken steeds meer de gevolgen van de drukte op het elektriciteitsnet. Deze woningen worden vaak all-electric opgeleverd wat betekent dat ze ongeveer vier keer meer stroom nodig hebben dan traditionele woningen met een aardgasaansluiting. Het is daarom belangrijk dat de netbeheerder vroeg betrokken wordt bij nieuwbouw- en verduurzamingsplannen en weet welke energieconcepten in deze woningen worden toegepast. Door zoveel mogelijk de vraag naar elektriciteit per woning te reduceren, vraag je minder capaciteit van het elektriciteitsnet. Hierdoor passen er meer woningen op het hetzelfde net.