Nooduitgangaanduiding voor openbare gelegenheden: dit zegt de wetgeving

In openbare gelegenheden zoals theaters, restaurants en congrescentra is veiligheid prioriteit nummer één. Een essentieel onderdeel hiervan is de nooduitgang aanduiding, die ervoor zorgt dat mensen in geval van nood snel en veilig een gebouw kunnen verlaten. Voor bouw- en installatieprofessionals is het cruciaal om de wet- en regelgeving hieromtrent te kennen, zodat ontwerpen en installaties voldoen aan de eisen. Dit artikel biedt een overzicht van de relevante wetgeving in Nederland in 2025.

Wettelijke basis: Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)
De belangrijkste regelgeving voor nooduitgangaanduiding is vastgelegd in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), dat voortbouwt op het Bouwbesluit 2012 en sinds 1 juli 2024 nieuwe regels bevat. Het Bbl stelt dat openbare gelegenheden, zoals gebouwen met een gebruiksfunctie voor bijeenkomsten (bijv. meer dan 50 personen), moeten beschikken over duidelijk zichtbare en goed functionerende nooduitgangaanduidingen. Dit geldt voor nieuwbouw, verbouw en bestaande gebouwen.

Daarnaast is de Arbowet van toepassing, die werkgevers verplicht om adequate noodverlichting en aanduiding te voorzien wanneer vluchtwegen en nooduitgangen bij stroomuitval slecht zichtbaar zijn. Dit is vooral relevant voor openbare gelegenheden waar werknemers én bezoekers aanwezig zijn.

Specifieke eisen voor nooduitgangaanduiding
De wetgeving verwijst naar enkele cruciale normen, waaronder NEN 3011 (voor nieuwe bouwwerken) en NEN 6088 (voor bestaande bouwwerken), die de technische eisen voor vluchtrouteaanduiding specificeren. Daarnaast moet de zichtbaarheid voldoen aan NEN-EN 1838, die richtlijnen geeft voor noodverlichting en aanduiding. Hier zijn de belangrijkste punten:

1. Plaatsing en zichtbaarheid:
Nooduitgangaanduidingen moeten niet hoger dan 1,5 meter boven de vloer worden aangebracht.
De afstand tussen twee aanduidingen mag maximaal 25 meter zijn, gemeten langs de vluchtroute.
Pictogrammen moeten voldoen aan de internationale norm NEN-ISO 7010, met een duidelijk herkenbaar groen-wit ontwerp (bijv. een rennende figuur met pijl).

2. Verlichting bij stroomuitval:
In ruimten voor meer dan 75 personen of met een oppervlakte van meer dan 60 m² is noodverlichting verplicht, inclusief verlichte nooduitgangaanduiding.
Noodverlichting moet binnen 15 seconden na stroomuitval volledig werken en minimaal 60 minuten branden.
3. Onderhoud en inspectie:
Het Bbl vereist dat nooduitgangaanduidingen en bijbehorende noodverlichting regelmatig worden gecontroleerd en onderhouden conform NEN 1010 (elektrische installaties) en NEN-EN 50172 (noodverlichtingssystemen). Jaarlijkse inspecties zijn verplicht
 

Nieuwe regels sinds juli 2024
Sinds 1 juli 2024 zijn er aangescherpte regels in het Bbl, gericht op het vrijhouden van vluchtroutes en het verbeteren van zichtbaarheid. Voor openbare gelegenheden betekent dit dat nooduitgangaanduidingen altijd vrij moeten zijn van obstakels, zoals decoraties of meubilair, en dat de verlichting voldoende contrast moet bieden in rokerige of donkere omstandigheden. Dit vraagt om zorgvuldige planning bij de installatie, vooral in ruimten met wisselende bezetting.

Vanaf 1 juli 2025 worden aanvullende wijzigingen verwacht in het Bbl, waaronder strengere eisen voor duurzaamheid van noodverlichtingssystemen, zoals het gebruik van energiezuinige LED-technologie. Professionals moeten hierop anticiperen bij nieuwe projecten.

Praktische tips voor installatieprofessionals
Voor bouw- en installatieprofessionals is het belangrijk om de wetgeving te vertalen naar de praktijk. Enkele tips:

Integreer met bouwontwerp: Werk samen met architecten om nooduitgangaanduidingen al in de ontwerpfase te plannen, zodat ze naadloos in het interieur passen zonder afbreuk te doen aan esthetiek.
Kies LED-noodverlichting: LED-noodaanduidingsverlichting is duurzaam, verbruikt minder energie en voldoet aan toekomstige eisen. Zorg dat het voldoet aan NEN-EN 1838 voor zichtbaarheid.
Documenteer alles: Houd een logboek bij van installaties en onderhoud om aan te tonen dat je voldoet aan de wet. Dit is cruciaal bij inspecties door de brandweer of gemeente.
Betrek de klant: Leg eigenaren van openbare gelegenheden uit waarom investeren in kwalitatieve aanduiding en verlichting loont, zowel voor veiligheid als voor compliance.
Kort samengevat:
Nooduitgangaanduiding in openbare gelegenheden is geen bijzaak, maar een wettelijke verplichting die levens kan redden. Het Besluit bouwwerken leefomgeving, de Arbowet en normen zoals NEN 3011 en NEN-EN 1838 bieden een duidelijk kader voor professionals in de bouw en installatie. Door te kiezen voor moderne, energiezuinige oplossingen zoals LED-verlichting en door onderhoud serieus te nemen, zorg je niet alleen voor compliance, maar ook voor een veilige omgeving. Met de aankomende wijzigingen in 2025 is dit het moment om je kennis up-to-date te houden en te investeren in kwaliteit. Zo maak je openbare gelegenheden in Nederland veiliger voor iedereen.