In het Drenthse Dalen werden 100 hybride warmtepompen achter één transformatorhuisje geïnstalleerd en twee volledige stookseizoenen lang gemonitord. Ze bleken te kunnen worden ingezet zonder het elektriciteitsnet te overbelasten.
In het DACS-HW project werd in samenwerking met onder meer Enexis en Intergas de centrale, slimme aansturing van de warmtepompen getest. Via een collectief controlesysteem werden de toestellen gecoördineerd aangestuurd op basis van onder meer comfortinstellingen, slimme-meterdata en de beschikbare capaciteit op het net. De comfort van de bewonders werd te allen tijde gewaarbord doordat de cv-ketel de warmtepomp kon ondesteunen wanneer deze niet voldoende warmte kon leveren.
Krachtig instrument
Uit de metingen in Dalen blijkt dat de gemiddelde elektrische piekbelasting van de hybride warmtepompen gemiddeld rond 850 Watt per installatie ligt. Dat is ruim onder de circa 1,5 kW per woning waarop het laagspanningsnet in een doorsnee woonwijk is ontworpen bij 100% gelijktijdigheid. Dat betekent concreet dat hybride warmtepompen in de praktijk kunnen draaien zonder dat zij netcongestie veroorzaken.
Het onderzoek laat nog eens zien dat collectieve aansturing een krachtig instrument is om piekbelasting te verlagen. Volgens DACS-HW is dat voor hybride warmtepompen niet heel hard nodig, maar is dat vooral relevant voor de toepassing van grote elektriciteitsgebruikers, zoals volledig elektrische warmtepompen: met slimme aansturing, kunnen mogelijke knelpunten op het net aanzienlijk worden beperkt.
Zonder verlies van comfort
De opstelling in Dalen resulteerde in 10 tot 25% reductie van de avondpiek. Deze resultaten zijn specifiek voor deze wijk en testopzet – met circa 40% deelnemende huishoudens. Bram Gerrist, Directeur Innovatie & Ontwikkeling bij Enexis: “De pilot in Dalen toont aan dat het stroomnet beter wordt benut en dat op piekmomenten het lokale stroomnet wordt ontlast zonder dat bewoners comfort verliezen. Hierdoor kan een eventuele netuitbreiding worden uitgesteld of mogelijk zelfs worden voorkomen. Iets wat zowel de maakbaarheid van de energietransitie als de betaalbaarheid voor de bewoners ten goede komt.”
Altijd inspraak via ‘opt-out’
De hybride warmtepompen worden automatisch en centraal aangestuurd, waarbij bewoners altijd inspraak houden in het verwarmingsproces door middel van een comfortknop (‘opt-out’). Slechts een beperkte groep bewoners maakte hier gebruik van, wat het vertrouwen in het systeem benadrukt. Louis Visser, Manager Innovatie bij Intergas; “Door de prestaties van hybride warmtepompen in DACS-HW te optimaliseren, minimaliseren we het risico op netoverbelasting. Bewoners zien tegelijk het voordeel: meer dan zeventig procent minder gasverbruik voor verwarming. Dit resulteert direct in een lagere energierekening en een reductie in CO2-uitstoot.”
Transparantie
Binnen de pilot wordt gewerkt met metingen, aanstuurscenario’s en dataverzameling via een open-source cloudplatform. Zowel data uit slimme meters en warmtepompen, als netdata worden veilig uitgelezen en transparant gedeeld, met volledige borging van privacy. In Dalen heeft veertig procent van de huishoudens deelgenomen aan de pilot, mede dankzij de transparante samenwerking en het tastbare duurzame resultaat. De ervaringen en resultaten bieden een waardevolle basis om deze innovatieve aanpak verder door te ontwikkelen en mogelijk uit te rollen naar andere wijken en gemeenten, en zo samen te werken aan een stabieler, zuiniger en toekomstbestendig energiesysteem.
