“Het zijn de meest ambitieuze investeringsplannen ooit”, zegt Maarten Otto, voorzitter Netbeheer Nederland, over de 15 miljard die er gemiddeld de komende jaren geïnvesteerd gaat worden in netuitbreiding. Toch denkt hij dat veel projecten gaan achterlopen op de planning.
Uit de nieuwe investeringsplannen van de Nederlandse netbeheerders blijkt volgens koepelorganisatie Netbeheer Nederland, dat maar liefst 400 van de ruim 900 grotere elektriciteitsprojecten later worden opgeleverd dan gepland. De realiteit is namelijk complex en weerbarstig, gaat Otto verder. “De plaatsen waar het relatief eenvoudig is om elektriciteitsinfrastructuur te bouwen zijn wel zo’n beetje benut; nu wordt het moeilijker om in ons dichtbevolkte land ruimte te vinden en tijdig de vergunningen te krijgen om het elektriciteitsnet te kunnen uitbreiden. Helaas zien we dat een deel van de uitbreidingsprojecten later dan voorzien wordt opgeleverd.
Sneller bouwen
De netbeheerders moeten hun interne processen nog efficiënter inrichten om sneller te kunnen handelen, aldus Otto. Maar ook het Rijk, de provincies en de gemeenten moeten haast maken met de locatie- en tracékeuzes. Er worden wel stappen in de goede richting gezet, zoals het Versnellingspakket en het aanmerken van energie-projecten als projecten van Zwaarwegend Maatschappelijk belang. Maar er is meer nodig om snel de benodigde infrastructuur aan te leggen.
Verder moet niet alleen worden ingezet worden op het elektriciteitsnet, zegt Otto. “We moeten ook optimaal gebruik maken van duurzame moleculen zoals waterstof en groen gas, en vol inzetten op collectieve warmtenetten om de druk beter te verdelen over de energie-infrastructuren. Daarnaast moeten we de bestaande elektriciteitsnetten beter benutten. Hiervoor is snel meer flexibel gedrag van alle gebruikers, bedrijven én consumenten, vereist.
Stikstofvrijstelling
Volgens Olof van der Gaag, voorzitter van de NVDE is er extra actie nodig van politiek, overheid, netbeheerders en bedrijven. “File op het net is het gevolg van iets goeds: steeds meer bedrijven en huishoudens stappen over op schone elektriciteit”, zegt hij. De NVDE roept dan ook op tot snellere procedures, slimmer gebruik van het net en meer energiebesparing.
Slimme plaatsing van zonne- en windenergie, dichter bij de gebruikers, kan volgens de NVDE helpen om de knelpunten te verlichten. Om kosten te optimaliseren moet een nieuw kabinet inzetten op duurzame moleculen zoals waterstof en groen gas, en op de uitrol van warmtenetten. Tot slot moet het kabinet zo snel mogelijk voor een stikstofvrijstelling zorgen voor energietransitieprojecten. Deze projecten stoten een klein beetje stikstof uit tijdens de bouw, en reduceren daarna jarenlang een veelvoud aan stikstof, CO2 en andere schadelijke stoffen. Van der Gaag: “We hebben een nieuw kabinet nodig dat deze transitie versnelt. Elke dag vertraging betekent dat ondernemers met duurzame plannen moeten wachten. Dat is zonde van de tijd, de investeringen én het klimaat.”
