Meer inzicht om de flexibiliteit van het elektriciteitsnet te verhogen, versnelling van de verzwaring en het structureel ondersteunen van opslag. Dat zijn de speerpunten bij het tegengaan van netcongestie. Dat bleek uit het kamerdebat van de Kamercommissie Klimaat en Groene Groei, afgelopen donderdag met minister Sophie Hermans.
“Het energieverbruik gaat toenemen, dus moeten we bijbouwen en verzwaren”, gaf minister Hermans aan in antwoord over vragen over het flexibele energiesysteem. “Maar dat zijn trajecten van vele jaren, dus nu ook al de ruimte op het net flexibeler gebruiken is een belangrijke lijn van aanpak.”
Inzicht voor flexibiliteit
Hermans tekende aan dat het probleem nog lang niet weg is en nog erger zal worden. “Daar moeten we eerlijk over zijn en dat moeten we onder ogen zien.” Maar dat flexibiliteit daarbij de norm moet worden is voor iedereen duidelijk, daar gingen dan ook veel vragen over aan de minister. Naar die flexibiliteit moet worden toegewerkt met creativiteit en innovatieve oplossingen, stelde Hermans. Maar, gaf de minister aan, “dat is schaken op een heleboel borden en het bij elkaar brengen van heel veel technieken die ook nog in ontwikkeling zijn, waar ook niet al onze modellen, of het nu tarieven of wetgeving of vergunningsprocedures helemaal op zijn aangepast.”
De sleutel voor het beter benutten van het net ligt volgens Hermans bij “beter inzicht in wanneer het druk is, wanneer pieken zijn en wie daar verantwoordelijk voor is.” Daarin zit ze dus op één lijn met onze gasten in de podcast Bureau Stoer. Volgens hen ontbreekt het bij netbeheerders aan transparantie en objectieve data. Concrete acties om dat probleem op te lossen kon de minister nog niet delen, maar daarover zal ze de kamer in januari informeren.
In het kader van de flexibilisering kregen ook energiehubs de nodige aandacht. Die krijgen nu weinig ruimte, al zijn ze hard nodig. Ze moeten worden opgeschaald, aldus de minister, maar daar zit ook Europese wetgeving in de weg. Er zijn gesprekken hierover gaande. Ook daarover zal de Kamer in januari worden bijgepraat. Januari belooft een interessante maand te worden.
Sneller bouwen
Het verzwaren van het net blijft op de achtergrond natuurlijk gewoon doorgaan. De vertraging zit hem vooral in de procedures, lieten eerder ook de netbeheerders weten. In april dit jaar heeft het kabinet daarom maatregelen aangekondigd om die procedures te versnellen. De eerste van die versnellingsmaatregelen wordt 1 januari van kracht, kondigde Hermans nu aan. Dat is de Gedoogplicht van rechtswege in de ontwerpfase. Dat gaat om de fase voordat er gebouwd wordt, als er alleen nog gekeken wordt waar een station terecht moet komen. “Dan kun je bij grondeigenaren op de grond komen om daar onderzoek te doen, en dat kan dan niet worden tegengegaan met lange procedures”, zei de minister. “Dit kan een versnelling tot anderhalf jaar opleveren.”
Een andere concrete maatregel is dat er extra geld komt voor de zogenoemde vliegende brigade. “Er is niet bij alle gemeenten en provincies voldoende juridische capaciteit en kennis aanwezig. Daarom heeft het kabinet 22,5 miljoen vrijgemaakt voor de uitbreiding van de expertpool voor energie-infrastructuur, de vliegende brigade. Zodat daar kennis en expertise aan toegevoegd kan worden.” De pool is er op gericht gemeenten en provincies bij specifieke projecten te helpen. De minister noemde bijvoorbeeld het station Utrecht noord, waar de vliegende brigade op dit moment wordt ingezet.
Opslag en netbewust bouwen
Het derde grote onderwerp van het debat was opslag, wat ook volgens Tennet een grote rol gaat spelen in het energiesysteem. Opslag moet structureel worden ondersteund, vindt ook Hermans, met belastingvoordeel en subsidie, zodat er een positieve businesscase ontstaat. Netbewust bouwen bevindt zich nog in de verkenningsfase, dus daar valt nog heel veel te winnen.
Wat vooral opviel aan het debat was dat het constructief was, en dat iedereen, met uitzondering van Lidewij de Vos van de FvD, zich doordrongen is van de noodzaak om het probleem netcongestie bij de kop te pakken. Met de woorden van André Flach van de SGP: “Misschien heeft deze minister wel de belangrijkste portefeuille van dit kabinet.΅
