Bedrijven die last hebben van netcongestie kunnen wachten op de verzwaring van het stroomnet, maar ze kunnen bijvoorbeeld ook zelf een lokale energiehub opstarten. Energiehubs zijn lokale netwerken waarin bedrijven of woonwijken energie collectief opwekken, opslaan, verdelen én slim aansturen. Technisch dienstverlener Hoppenbrouwers, die actief betrokken is bij deze ontwikkelingen, heeft een aantal inzichten opgesteld waar je dan op moet letten. Waar begin je? Wat werkt? En waar moet je vooral op letten?
1. Breng de energiestromen in je omgeving in kaart
Zonder inzicht geen grip. Met slimme data over het verbruik en de opwek van elektriciteit in jouw buurt zorg je voor een goed overzicht van alle energiestromen in jouw omgeving. Op basis daarvan zie je waar de mogelijkheden liggen, bijvoorbeeld waar er nog ruimte is op het net, of welke bedrijven geschikt zijn om een samenwerking mee aan te gaan voor een energiehub. Hulpmiddelen zoals de Energie-Buurtscan laten bijvoorbeeld zien wie gebruik maakt van dezelfde kabel, maar ook waar nog ruimte is op de kabel.
2. Zorg voor een overkoepelend, schaalbaar energiemanagementsysteem
Bij een energiehub wordt er slim omgegaan met de energie op een volledig bedrijventerrein of in een hele wijk. Dat is waar een energiemanagementsysteem (EMS) bij helpt. Vaak wordt een EMS gebruikt om het verbruik van een enkel gebouw te optimaliseren, maar bij een energiehub is één overkoepelend EMS nodig, dat is verbonden met alle gebouwen in het gebied. Met behulp van sensoren, data-analyse en automatisering beheert en optimaliseert een EMS de energiestromen in een gebied, waardoor op grotere schaal energie en kosten kunnen worden bespaard.
Als je net een energiehub opzet is de kans groot dat je klein begint. Maar kies toch voor een EMS dat kan meegroeien, zodat wanneer er meer bedrijven of gebouwen willen aansluiten op de energiehub, opschalen geen probleem is.
3. Wacht niet op beleid of netverzwaring
Er wordt hard gewerkt om het net te verzwaren, maar het resultaat daarvan merken we pas over 7 tot 10 jaar. Bovendien blijft de vraag naar elektriciteit continu stijgen. Wacht dus niet langer af, maar neem het heft in eigen handen. De techniek is er al, dus kijk naar succesvolle voorbeelden, zoals de eerste zelfvoorzienende energiehub van Nederland, en haal hier inspiratie uit. Maak gebruik van de beschikbare tools om een energiehub te starten en te zorgen voor onafhankelijkheid van het overvolle centrale net. Het Rijk ondersteunt bedrijven in dit proces via het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen (PVB), waarin tools en kennis zijn te vinden over het opzetten van energiehubs.
4. Maak goede afspraken voor een soepele samenwerking
We zeggen weleens gekscherend: “Als je nog nooit samen hebt gebarbecued, begin dan nog niet aan een energiehub.” Samenwerking is wat een energiehub draaiende houdt, en omdat energiehubs een nieuwe ontwikkeling zijn, is hier vaak nog geen standaard draaiboek voor. Dit kan dus een ingewikkeld proces zijn. Over vragen als ‘wat als een bedrijf met een grote aansluiting uit de energiehub stapt?’, ‘hoe wordt omgegaan met onderlinge verrekening van energie?’ en ‘wat is de opzegtermijn?’ moeten duidelijke afspraken worden gemaakt. Wel zijn hier hulpmiddelen voor. InvestNL en advocatenkantoor Kennedy van der Laan ontwikkelden bijvoorbeeld al een juridische toolkit om richtlijnen te geven aan dit proces, en ook op de website van de RVO is hier informatie over te vinden
Maya van der Steenhoven, onafhankelijk expert op het gebied van de energietransitie en bekend van de campagne Van Gas Los, vat het goed samen: “Netcapaciteit is niet meer vanzelfsprekend, maar iets schaars geworden. Die congestie wordt niet vanzelf opgelost, maar met creativiteit en samenwerking kunnen we wél vooruit. Energiehubs zijn daarbij onmisbaar. Het is nog pionieren, maar veel is mogelijk met de juiste motivatie en middelen. Begin dus nu al met onderzoeken hoe er met deze tips ook in jouw omgeving een lokaal energienetwerk kan worden opgezet.”
