Ja, er moet een minister van digitalisering komen, stelt Pim van Meer. Maar dat moet dan wel een minister zijn voor de spelregels en de urgentie, niet voor de gadgets en mooie verhalen.
Er zweeft nu een vraag of de aanstelling van een minister van digitalisering zou helpen. Mijn mening heeft betrekking op meer dan de bouwkolom en is simpel: Ja! Niet om nieuwe speeltjes te knuffelen, wel om de spelregels te bewaken. Digitalisering is geen einddoel; het is een voorwaarde om taaie dossiers vlot te trekken: woningtekort, stikstof, duurzaamheid, stapelende ambities, krapte op de arbeidsmarkt.
Het antwoord is simpel: hoe maak je mensen in het primaire vastgoedontwikkel- en bouwproces beter in hun werk met bewezen digitale technieken? Men noemt dat innovatie. Ik noem het AANDACHT en RITME.
Waarom juist nu?
Technici en softwarebouwers waren jaren stilletjes door aan het timmeren. Veel collega’s zagen het amper—tot de druk opliep. Dan voelt parametrisch ontwerpen, 3D informatiemodellen en taalmodellen opeens als magie. Het is geen magie; het is zichtbaar geworden omdat de urgentie er is. En als het zichtbaar is, moet je het besturen!
Wat moet zo’n minister doen?
Niet glimmen bij demo’s, maar besturen op bewijs. Eerst uitleggen, dan pas opleggen. Eén gemeenschappelijke taal neerzetten: kleine, open en controleerbare datasets per ruimte, met drempels die iedereen begrijpt (daglicht, geluid, toegankelijkheid, energie). Transparantie verplichten waar het telt: vast ritme in besluitvorming, eigenaarschap per veld, overdracht zonder vertaalcircus. Open standaarden koesteren in plaats van leveranciersformaten belonen. Toetsbare doelen en planningen zorgen voor kwaliteit en snelheid.
Bovenal: governance. Wie mag wat trainen, publiceren, aanpassen—en met welk spoor van verantwoordelijkheid. Wij zijn Europa, wij mogen geen bochten afsnijden en dat hoeft ook niet.
Waar de randen liggen (governance en governance)
Ik stimuleer sturen met beelden. Laat een generator schetsen wat je bedoelt, ga zo in gesprek met de stakeholders in de keten, laat de MENSELIJKHEID van het ontwerp spreken. Maar wel met afspraken. Een render van een architect zonder toestemming verbeteren is geen creativiteit, het is een auteursrecht-issue. Vrijheid door open data en heldere definities—bescherming waar het om vakmanschap gaat. De specialisten blijven verantwoordelijk voor het eindresultaat maar nu met meer en betere middelen. Altijd herleidbaar en eerlijk.
Democratiseren door digitalisering
Digitalisering pakt niemand de pen af; digitalisering zet er licht op. Iedereen leest hetzelfde model en hetzelfde datapaspoort. Iedereen ziet dezelfde drempels kleuren: groen, oranje, rood. Waarom kan dit plan door het poortje—of niet? Dat gesprek wordt eerlijker. Minder hiërarchie, meer BETEKENIS. Twee scènes met een glimlach
De alleskunner
Mensen zeggen: Pim, jij staat overal op het podium. De reden is weinig glamoureus: ik herhaal steeds hetzelfde werkende trucje. Eén kleine dataset per thema. Vaste toetsmomenten. Besluiten kort vastleggen. Door de datapoortjes en niet eromheen. Het past in en met gebiedsontwikkeling, sociale impact, projectontwikkeling, betaalbaarheid, duurzaamheid, bouwvoorbereiding, uitvoering, beheer, assetmanagement en portefeuillesturing. Ik verander alleen de woorden, niet de besturing. Succesrecept? Logica! Zelfs mijn moeder snapt het nu—en die gelooft nog dat ChatGPT een mening heeft.
De knoppencursus
Ik geef leidinggevenden les in knoppen. Niet om ze modelleur te maken, wel zodat ze weten wat ze verkopen. Anders blijft digitalisering een mooi verhaal zonder handen. Als het 3D-model straks het contractstuk is, moet iedereen het kunnen lezen. Beste moment in elke sessie: iemand drukt aarzelend op voorgeprogrammeerde thema’s en zegt dan, half verbaasd, half trots: ‘O, dus zó simpel is het als je het goed inricht’. Precies!
Digitalisering is geen mailfabriek
Niemand zit te wachten op generieke brieven of columns uit de machine. We hebben efficiëntie met inzicht nodig: lange mails samenvatten, vragen eruit lichten, en aan het einde controleren of alles beantwoord is. Dat is geen luiheid; dat is HELDERHEID. De verantwoordelijkheid blijft bij ons.
Waarom ik de uitnodiging voor de positie van minister toch afsla
Als ik gebeld word om de vacature in te vullen, voel ik me vereerd… en zeg ik voor dit kabinet vriendelijk nee. Mijn hart ligt op projecten: ingrijpen vóórdat het escaleert. Wél neem ik Rob Jetten digitaal mee de wereld door: Langs wat wél kan en wat je beter niet doet, IJstad?—met praktijkvoorbeelden, niet met praatplaten.
Een klein (liefdevol) grapje
Als ik één wens mag indienen: verbied “PDF”, Bluebeam en AutoCAD. Je moet geen spijker in de muur slaan met een schroevendraaier!
Grapje natuurlijk. Verbieden werkt averechts. Ik geloof niet in opleggen, ik geloof in uitleggen en in kaders waarin betere gewoontes zichzelf bewijzen.
En als die minister er níet komt?
Dan heb ik nog steeds vertrouwen. Ik zie bij het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Verenging Nederlandse Gemeente capabele, enthousiaste mensen die digitalisering gebruiken om precies deze vraagstukken te lijf te gaan. De beweging is al gaande—met of zonder bordje minister op de deur.
Het fileermoment
Een minister van digitalisering gaat over gadgets en wilde toekomstbeelden.
Nee. Een minister van digitalisering gaat over spelregels, taal en vertrouwen. Over open standaarden, objectieve kwaliteit en eerlijke overdracht. Over beschermen wat beschermd moet worden, en versnellen waar het kán: besluiten, doorlooptijden, varianten.
Komt die minister er, prachtig. Komt die niet, dan gaan we door naar de volgende uitdaging die we met digitale poortjes kunnen oplossen. En ja—als het écht moet, wil ik de Tweede Kamer best een knoppencursus geven. Eerst uitleggen, dan stemmen.
Over Pims digitale doolhof
In deze rubriek neemt Pim je mee in de soms wonderlijke, warrige maar snel veranderende wereld van digitalisering. Hij put uit zijn ervaringen die hij meemaakt als directeur digitalisering van VORM. Pim is uitgesproken, kritisch, maar wil jou bovenal helpen. Loop jij vast in het digitale doolhof? Pim helpt je naar de uitweg…. Heb je een vraag aan Pim of zoek je contact met hem? Volg Pim dan via LinkedIN.
