Voorbereiden op de Wkb doe je zo

De Wkb draait aansprakelijkheid in de bouw 180 graden om. De wet is een aantal keer uitgesteld, maar staat nu gepland op 1 januari voor alle nieuwbouwprojecten. Voor alle verbouwprojecten is de planning 1 januari 2025. Of die data daadwerkelijk gehaald gaan worden is nog even spannend, maar dat de wet er komt is zeker. Wie dan pas begint met voorbereiden kan komende jaren vrijwel zeker claims tegemoet zien als er iets verkeerd gaat. 

Met de Wet kwaliteitsborging wordt de aansprakelijkheid van bouwers flink uitgebreid. Tot nu toe moest de koper aantonen dat een gebrek te wijten was aan de aannemer, maar die bewijslast wordt 180 graden omgedraaid. Voortaan zal de bouwer moeten kunnen aantonen dat de fout niet bij hem ligt en dat het bouwproces voor de volle 100 procent voldeed aan de richtlijnen en het bouwbesluit. Bovendien wordt de garantie verlengd naar twee jaar. Dat is nogal een verandering en het betekent dat je hier als aannemer in elke stap van het bouwproces rekening moet houden. Anders kan het je flink opbreken.

Kwaliteitsborgingsready

In eerste instantie gaat de Wkb gelden voor kleinere gebouwen in gevolgklasse 1, zoals grondgebonden woningen, vakantiehuisjes en kleine bedrijfspanden. Later zal de wet worden uitgebreid naar gebouwen van gevolgklasse 2 en 3, en dan heb je het over complexe bouwwerken als utiliteitsgebouwen, grote kantoren en stadions. 

Dat de wet voor gebouwen in gevolgklasse 1 gaat gelden, wil zeggen dat iedereen in de bouw ermee te maken krijgt, van het grootste bouwbedrijf tot de kleinere aannemer en zelfs de zzp’er. Daarom is de markt erg gespannen, vertelt Pieter Beuker van Prostream by Pro4all. ‘Het is niet voor niets dat de wet eerst voor simpele bouwprojecten gaat gelden, want het wordt een heel nieuwe manier van werken. Het grijpt echt in op je processen. Daar moet je eerst ervaring mee opdoen, en gelukkig zijn er veel bedrijven die vijf jaar geleden al zijn begonnen met de voorbereidingen. Die zijn nu kwaliteitsborgingsready doordat ze pilotprojecten hebben gedraaid met een tool als Snagstream.’

Samenwerken met de kwaliteitsborger

Om te voldoen aan de Wkb moeten bouwers gaan samenwerken met een onafhankelijke kwaliteitsborger. Die borgers controleren of het bouwplan voldoet aan het Bouwbesluit en zien vervolgens toe op het hele bouwproces. Ze signaleren en melden afwijkingen en controleren daarna ook of die afwijkingen daadwerkelijk zijn aangepast. ‘In de praktijk betekent dit dat je als bouwer heel nauw met je borger moet samenwerken’, vertelt Pieter. ‘Je moet echt op elkaar ingespeeld raken.’

Bij Pro4all kennen ze dat proces als geen ander, omdat ze software maken waarmee je precies dit proces kunt stroomlijnen, zoals Docstream en Snagstream. ‘Als je dat proces op zijn beloop laat, dan zijn mensen letterlijk 4 à 5 uur per dag bezig om informatie door te schuiven. Dat is niet vol te houden, je hebt daar echt een digitale oplossing voor nodig.’ 

Het borgingsplan

Een borger begint met het maken van een risicoprofiel’, legt Pieter uit. ‘Stel, je wilt als aannemer 10 woningen bouwen, dan toetst de borger eerst hoe ervaren je bent. Doe je het voor het eerst, dan plannen ze bijvoorbeeld 24 toetsmomenten in. Ben je als bouwer al jaren bezig, dan komen ze maar 6 keer langs.’

Aan de hand van dat risicoprofiel wordt een borgingsplan gemaakt en daar komt dan een planning uit met wat wanneer precies moet worden aangeleverd. ‘Bijvoorbeeld dat in februari de wapening en de betondruk worden gecontroleerd, en in mei het dak. De uitvoerder moet dat allemaal vastleggen en delen met de borger.’

Hoe het borgingsproces vastloopt

Het grote gevaar zit hem erin dat dit vergaren en delen van informatie een chaos wordt waar op den duur niemand meer wijs uit wordt. Als het niet strak wordt gestroomlijnd, worden documenten gedeeld via mail, Whatsapp of Wetransfer, ze komen op lokale harde schijven terecht, er komen verschillende versies van documenten in omloop en er raken foto’s zoek. 

Daarom is het essentieel dat deze communicatie gebeurt via een eenduidig document management platform zoals bijvoorbeeld Prostream, waarin direct duidelijk is wat er van wie wordt verwacht, wat de voortgang is, hoe de opvolging verloopt en waarmee je taken aan iemand kunt toewijzen. ‘Het borgingsplan moet echt ingebakken zitten in de software’, benadrukt Pieter. Als dit niet goed gebeurt, kun je bij problemen nooit meer aantonen dat het aan jouw kant niet verkeerd is gegaan. Je kunt dan de claims tegemoet zien, want jij bent als bouwer voortaan aansprakelijk. Tenzij je kunt bewijzen dat je dat niet bent. 

Kwaliteit in de bouw

Toch vindt Pieter vooral dat de Wkb kansen biedt voor bouwers. ‘Door goede kwaliteit te leveren onderscheid je je van andere aannemers.’ Volgens hem is het proces van kwaliteitsborging ook binnen vier weken op te zetten, keurig op tijd voor 1 januari. Dat een softwarebedrijf als Pro4All echt betrokken is bij de kwaliteit in de bouw, zit volgens Pieter in het DNA van het bedrijf. 

‘Onze oprichter en directeur Dick van der Woude liep als klein jongetje al op de werf van zijn opa rond, die was aannemer. De bouw is hem dus met de paplepel ingegoten. Hij studeerde bouwkunde en werd architect. Toen hij in de bouw werkte was hij verbaasd over het hoge percentage faalkosten. We nemen soms 12 procent voor lief en als we 2 procent marge hebben staan we te juichen. Vanuit die gedachte zijn we gaan ontwikkelen, om de verschillende onderdelen van de bouw goed met elkaar te laten samenwerken. Het is gewoon een feit dat de faalkosten drastisch naar beneden gaan als er soepel wordt samengewerkt in efficiënte processen.’

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Pro4all